Selfbeheersing is die laaste eienskap wat in die vrug van die Gees genoem word, en met goeie rede. Hierdie aspek dien as ’n beskerming vir die res van die vrug-van-die-Gees-eienskappe. Dit is die vermoë om nie impulsief te reageer nie, maar om doelbewus volgens God se wil op te tree. Waar die wêreld aanmoedig om jou eie hart te volg, nooi Jesus ons uit om Hom te volg. Selfbeheersing beteken nie onderdrukking van emosies nie, maar beheer oor hulle – nie deur eie krag nie, maar deur die werking van die Gees van God.
Die vrug van die Gees, daarteenoor, is liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelikheid, goedhartigheid, getrouheid, nederigheid en selfbeheersing. Teen sulke dinge het die wet niks nie. – Galasiërs 5:22–23 (AFR83)*
Die genade van God wat verlossing bring, het immers aan alle mense verskyn. Dit voed ons op om die goddelose leefwyse en wêreldse begeerlikhede te laat vaar en met selfbeheersing, opregtheid en godsvrug in die teenswoordige wêreld te lewe, terwyl ons uitsien na die gelukkige dag wat ons verwag. Op daardie dag sal die heerlikheid van ons grote God en Verlosser, Jesus Christus, verskyn. Hy het Homself vir ons as offer gegee om ons van alle ongeregtigheid vry te maak en ons van sonde te reinig, sodat ons sy eie volk kan wees wat ywerig is om die goeie te doen. – Titus 2:11–14 (AFR83)*
Titus was ’n jong medewerker van Paulus wat die uitdagende taak gehad het om leiding te neem oor die gelowiges op die eiland Kreta. Hierdie gemeenskap was bekend vir sy losbandigheid, korrupsie en gebrek aan selfbeheersing. Selfs in die antieke wêreld het Kreta ’n reputasie gehad as ’n plek waar eerlikheid skaars was en morele standaarde laag gelê het. Dit was in hierdie omgewing dat Titus geroep is om ’n voorbeeld van 'n nuwe manier van leef te wees.
Paulus se brief aan Titus is geskryf om hom te versterk en te bemagtig om ordelike leiding te bring. Paulus beklemtoon dat die Christen-lewe radikaal anders moet wees as die kultuur waarin hulle geleef het. In plaas daarvan om eenvoudig saam te vloei met die wêreld om hulle, moes gelowiges uitstaan deur hul leefwyse, hul selfbeheersing en hul toewyding aan God.
Die vroeë kerk was 'n klein minderheid in 'n wêreld vol heidense invloede. Christene moes leer om standvastig te leef te midde van aansporings tot sonde en selfverheffing. Paulus het geweet dat volharding nie net uit goeie bedoelings kom nie, maar dat dit 'n karakter vra wat gevorm is deur die Gees – veral met selfbeheersing as 'n sleutel.
Wanneer Paulus in Titus 2 praat oor selfbeheersing, plaas hy dit binne die breër raamwerk van 'n lewe gevorm deur God se genade. Selfbeheersing was nie net ’n private deug nie, maar ’n openbare getuienis van 'n lewe wat God se verlossing sigbaar maak in 'n wêreld wat dikwels sy eie begeertes nastreef.
Hierdie oproep tot selfbeheersing is net so relevant vandag. Soos Titus en die gelowiges op Kreta, leef ons ook in 'n kultuur wat selfbevrediging en onmiddellike bevrediging aanmoedig. Maar deur die krag van die Gees en die werking van God se genade, word ons geroep om anders te leef – vas, gefokus en geanker in Christus.
Kom ons dink bietjie verder saam oor selfbeheersing as die laaste eienskap van die vrug van die Gees.
“Ek oefen my liggaam en bring dit onder beheer...” – 1 Korintiërs 9:27 (AFR83)*
Selfbeheersing is nie iets wat ons net deur wette of reëls kan bereik nie. Die volk Israel het herhaaldelik misluk om God se wet te onderhou omdat hulle harte hard was. Die storie van die Bybel wys vir ons dat God nie net uiterlike gehoorsaamheid wil hê nie, maar ’n nuwe soort mens wil vorm met sagte, gehoorsame harte. Jesus bring hierdie storie tot vervulling deur sy volmaakte liefde en gehoorsaamheid. En nou gee Hy vir ons sy Gees om ons harte te verander sodat ons regtig in staat is om God lief te hê, ander lief te hê en selfbeheersing uit te leef.
“Dit voed ons op om die goddelose leefwyse en wêreldse begeerlikhede te laat vaar en met selfbeheersing, opregtheid en godsvrug in die teenswoordige wêreld te lewe...” – Titus 2:12 (AFR83)*
Titus 2 help ons verstaan dat selfbeheersing nie begin by wilskrag nie, maar by genade. Dit is God se genade wat ons leer hoe om te leef. En deel van daardie lering is om te leer hoe om nee te sê vir goddeloosheid en wêreldse begeertes, en ja vir 'n lewe van selfbeheersing. Hierdie tipe lewe is nie afhanklik van perfekte omstandighede nie, maar groei juis in 'n wêreld wat dikwels die teenoorgestelde aanmoedig. Om selfbeheersd te leef is 'n daad van weerstand. Nie teen mense nie, maar teen die dryfkragte van 'n wêreld wat nie vir God leef nie.
Die wêreld moedig selfbevrediging aan. Ons word vertel dat ons moet neem wat ons wil hê, leef soos ons voel, en niemand moet ons beperk nie. Maar die Gees lei ons in 'n ander rigting. Hy leer ons om standvastig te wees. In 'n wêreld waar mense rondgeslinger word soos golwe op die see, roep God ons om geanker te wees in Hom. Soos Jakobus 1:6 waarsku, raak iemand wat twyfel en heen en weer geslinger word maklik onstandvastig. Maar selfbeheersing, gewortel in genade, help ons om vas te staan.
Selfbeheersing beteken nie dat ons hard of koud word nie. Inteendeel, dit is 'n liefdevolle vorm van geestelike volwassenheid. Dit beteken dat ons leef met 'n doel en ons vir God toelaat om ons op te rig om die beste “ek” te wees. En dit is juis hierdie lewe – een wat selfbeheersing insluit – wat getuig van ware vryheid. Want om vry te wees is nie om altyd ons eie sin te kry nie, maar om vry te wees van dit wat ons beheer.
“'n Stad sonder 'n muur om hom te beskerm, so weerloos is 'n mens as hy nie selfbeheersing het nie.” – Spreuke 25:28 (AFR83)*
Selfbeheersing is soos ’n beskermmuur vir die vrug van die Gees. Hierdie gedig maak dit duidelik sigbaar.
Waar selfbeheersing nie regeer,
raak liefde yl en vreugde skeur.
Vrede wankel, geduld vervaag –
die Gees se vrug raak broos en vaag.
Maar waar dit sterk en stil kan staan,
sal God se krag sigbaar voort bly gaan.
(Anoniem)
Selfbeheersing hou stand in konflik, versoeking en druk. Dit is ook die eienskap waardeur die wêreld kan sien dat ons lewe nie deur impuls of buie beheer word nie, maar deur die Gees van God.
Hemelse Vader,
U is my krag en my beskutting.
Ek bely dat ek dikwels voor impuls en versoeking swig.
Ek vra dat U my help om met selfbeheersing te leef.
Heilige Gees, bring my hart onder U beheer.
Leer my om stadig te praat en geduldig te wees.
Help my om my oë op dit wat rein is te vestig.
Gee my wysheid met my besluite
en maak my rustig wanneer ek wil jaag.
Laat U vrug in my groei
sodat U sigbaar sal wees in my lewe.
Amen.
Dink aan een area in jou lewe waar jy selfbeheersing nodig het. Bid spesifiek daaroor en kies vandag ’n klein, haalbare aksie om dit ’n werklikheid in jou lewe te maak.
Oefen vandag selfbeheersing in ’n praktiese situasie. Dit kan wees deur stil te bly voor jy praat, om iets ongewens te weerstaan, of om eers tyd te neem voordat jy ’n besluit neem.
“'n Stad sonder 'n muur om hom te beskerm, so weerloos is 'n mens as hy nie selfbeheersing het nie.” – Spreuke 25:28 (AFR83)*
In watter situasies word my selfbeheersing die meeste getoets?
Hoe kan ek God se genade toelaat om my te leer om sterker te staan in ’n wêreld vol afleiding?
Soek ek soms verskonings om uitsonderings te maak omdat ek dink dat my situasie spesiaal is?